راه های بازیافت بتن
راه های بازیافت بتن
در زمان تخریب سازه، با بتنهای خُرد شده چه باید کرد؟ خوشبختانه بتن از بسیاری جهات قابل بازیافت و استفاده مجدد است. به طور معمول این فرآیند شامل خُرد کردن یا پودر کردن آوارهای و باقی ماندههای بتن انجام میشود. به همین دلیل، انتخاب بهترین روش بازیافت بتن اغلب به اندازه و شکل قطعات بتنی قابل بازیافت بستگی دارد.
استفاده مجدد از بتن میتواند روشی خوب برای کاهش هزینههای ساخت و در عین حال ایجاد مزایای بسیار برای محیط زیست باشد. بتن بازیافت شده نه تنها از محل دفن زبالهها دور میماند بلکه جایگزین مواد دیگری مانند شن میشود؛ اما راه های بازیافت بتن چیست ؟ برای پاسخ با ما همراه باشید.
بتن بازیافتی چیست؟
بازیافت بتن شامل شکستن، از بین بردن و خُرد کردن بتن از یک مکان موجود و سپس استفاده از آن برای ایجاد یک ماده جدید و قابل استفاده مجدد است. فواید و کاربردهای بتن بازیافتی بسیار است و اغلب بهترین گزینه برای حذف ضایعات بتن است.
تعیین دقیق نحوه بازیافت به نوع و اندازه بتن بستگی دارد. این کار معمولاً توسط یک شرکت مصالح ساختمانی انجام میشود که یا مواد را برای بازیافت به کارخانه منتقل میکند یا با استفاده از یک عملیات خُرد کردن سیار، فرآیند را در محل کارگاه انجام میدهد.
اهمیت بازیافت بتن
تخریب برای ایجاد فضایی مناسب برای ساختارهای جدید، حجم زیادی زباله ایجاد میکند. متداولترین روش دفع این زبالهها ریختن آنها در محل دفن زباله است که میتواند هوا و آب را آلوده کند. این امر، باعث شده که کشورهای بیشتری اهمیت بازیافت بتن را درک کنند.
به طور کلی، بازیافت کردن بتن به دلایل زیر اهمیت بالایی دارد :
- از منابع طبیعی در مقایسه با استخراج شن استفاده میکند. با بازیافت یک تن سیمان میتوان 1360 گالن آب و 900 کیلوگرم دی اکسید کربن صرفه جویی کرد.
- آلودگی حمل و نقل به محلهای دفن زباله را کاهش میدهد.
- هزینههای حمل مواد و ضایعات را کاهش میدهد.
- باعث صرفه جویی در فضای دفن زباله میشود.
- اشتغال ایجاد میکند.
مزایای بازیافت بتن
بسیاری از پروژههای ساختمانی در مراحل اولیه خود به نوعی کار تخریب نیاز دارند. این ممکن است شامل تخریب پایههای بتنی، بزرگراهها، پیاده روها، دیوارها و سایر عناصر ساختمانی باشد. این فرآیند منجر به تولید مقادیر زیادی از نخالههای بتنی میشود که معمولاً هدر میروند.
بسیاری از مواد مانند بتن، از بسیاری جهات قابل بازیافت و استفاده مجدد هستند. روند بازیافت بتن متفاوت است و بهترین روش برای هر پروژه، به اندازه و شکل قطعات بازیافتی بتن بستگی خواهد داشت. استفاده مجدد از بتن میتواند به کاهش هزینههای ساخت کمک کند زیرا باعث صرفه جویی در هزینه حمل و نقل بتن به محل دفن زباله میشود.
بازیافت همچنین باعث کاهش هزینههای دفع خواهد شد، در حالی که اثرات زیست محیطی پروژه را نیز کاهش میدهد. بتنی که بازیافت شود، در محل دفن زبالهها خاتمه نخواهد یافت و همچنین میتواند جایگزین مواد اولیه شود. به عنوان مثال میتوان از آن به جای شن استفاده کرد.
بازیافت بتن به کاهش ضایعات ساختمانی و افزایش طول عمر دفن زبالهها و همچنین به صرفه جویی در هزینههای دفع کمک میکند. این مهم حتی هزینههای حمل و نقل را کاهش میدهد زیرا بتن اغلب در مناطق نزدیک به تخریب یا محل ساخت و ساز قابل بازیافت است.
اما مهمترین مزیت در بازیافت بتن، ملاحظات زیست محیطی آن است. به این معنا که مشکلات مربوط به تخریب محیط زیست توسط مواد شیمیایی (به ویژه برای سیمان) از بین می رود و بتن بازیافتی همیشه در چرخه ساخت و ساز مورد استفاده قرار میگیرد.
آیا میتوان بتن را بازیافت کرد؟
تقریباً غیرممکن است به ساختمانی فکر کنیم که حداقل یک عنصر بتنی نداشته باشد. در حقیقت، این ماده به دلیل کاربردهای متنوع، مقاومت، سهولت کار، قابلیت دسترسی، زیبایی و سایر عوامل، بیشترین کاربرد را در بین مصالح ساختمانی در جهان دارد.
بتن مادهای بسیار سخت و سنگین است که از سیمان، آب، ماسه و شن (سنگدانه ها) تشکیل شده است. بنابراین، آیا میتوان پس از تخریب، از بین بردن دفع آن به عنوان زباله و بارگیری بیش از حد دفن زباله، به طور پایداری از بتن دوباره استفاده کرد ؟
پاسخ بله است! حتی اگر بازیافت کردن بتن ساده نباشد، میتوان از ضایعات آن برای ساخت قطعات جدید، با حفظ کیفیتهای اساسی مقاومت بتن استفاده کرد. اولاً، درک این نکته مهم است که استخراج شن و ماسه برای سنگدانههای کوچک و بزرگ بتن به ترتیب تأثیرات زیادی بر محیط زیست دارد، حتی اگر از آنها به صورت محلی استفاده شود.
اگرچه سیمان بیشترین مقدار دی اکسید کربن را در طول تولید در مقایسه با مواد مشابهش آزاد میکند اما حفظ منابع طبیعی با کاهش استخراج شن و ماسه در حال حاضر یک دستاورد بزرگ زیست محیطی است، به خصوص اگر مقدار بتن تولید شده در جهان را در نظر بگیریم.
پس از تخریب قطعات سازهای میتوان بتن را در ماشینهای مخصوصی خُرد کرد تا بعداً قطعات از نظر اندازه طبقه بندی شوند. فلزاتی مانند میلگردها نیز قابل جداسازی هستند زیرا میتوانند توسط آهن رباهای بزرگی جدا شده و در نهایت بازیافت شوند. فقط بتنهایی با مواد آلوده کننده مانند رنگدانهها، سولفات کلسیم، کلریدها و روغنها میتوانند باعث آسیب شده و بنابراین نباید به عنوان ماده اولیهای استفاده شوند.
در صورت امکان، مؤثرترین روش بازیافت، انجام عملیات خرد کردن در محل ساخت و ساز است که باعث کاهش هزینههای ساخت و ساز و آلودگی ناشی از حمل و نقل مواد به یک معدن سنگین میشود. حدود 60 درصد از آنچه خُرد میشود، میتواند برای کاربردهای مختلف قابل استفاده باشد.
در حال حاضر قوانینی برای استفاده از بتن بازیافتی و ملاحظات مهمی برای این فرآیند وجود دارند. در سال 2006، آزمایشات مواد در سوئیس نشان داد که بتن با کیفیت بالا حتی با استفاده بیش از 90 درصد از سنگدانههای ساخته شده از زبالههای بتنی، قابل تولید است.
بازیافت بتن چگونه است؟
فرآیند بازیافت با استفاده از تجهیزات خُرد کن صنعتی با آروارهها و ضربات قوی انجام میشود. پس از شکسته شدن بتن، قطعات به وجود آمده معمولاً از طریق ضربه ثانویه عبور داده شده و سپس غربال میشوند تا آلودگیها و ذرات از بین بروند و سنگدانههای بزرگ و کوچک از هم جدا شوند.
از فرآیندها و تجهیزات اضافی مانند شناور آب، جداکنندهها و آهن ربا نیز میتوان برای حذف عناصر خاص از بتن خُرد شده استفاده کرد. یک روش جایگزین پودر بتن است اما این شیوه همیشه بهترین گزینه ممکن نیست زیرا تکمیل فرآیند جداسازی را دشوارتر میکند و ممکن است باعث آلودگی بیشتر محصولات جانبی شود.
تجهیزات مورد استفاده برای بازیافت
هنگام بازیافت بتن به باید گزینههای موجود برای خرد کردن بتن را ارزیابی کرد. عملیترین راه حل میتواند یک سنگ شکن قابل حمل باشد که قابل انتقال به مکانهای خاص یا حتی در محل پروژه است. غالباً، بهترین کار این است که یک دستگاه سنگ شکن قابل حمل در مکانی متمرکز، نزدیک محل تخریب آماده شود. عواملی که هنگام انتخاب تجهیزات پردازش باید در نظر گرفت عبارتند از:
- تجهیزات باید دارای آهنربای الکتریکی یا شناور آب قدرتمند یا سیستم جداکننده هوا باشند که بتواند فولاد را از بتن جدا کنند.
- پایههای هیدرولیکی جداگانه امکان تنظیم سریعتر را فراهم میکنند.
- سیستمهای کنترل ممکن است به صورت خودکار، دستی یا از راه دور باشند.
- سیستمهایی که نوار نقاله، فک و مخروط دارند میتوانند پردازش کامل بتن را از تخریب تا ماده قابل استفاده فراهم کنند.
کاربرد بتن بازیافتی
- سیستم فاضلاب : برای کاهش روانابی که باید توسط سیستمهای فاضلاب طوفانی انجام شود، از بتن نفوذپذیر در مسیرهای رانندگی، پارکینگها و مسیرهای پیاده روی استفاده میشود. بتن نفوذپذیر همچنین به دوباره پر شدن سطح آبهای زیرزمینی کمک میکند. در برخی از مناطق میتوان از بتن خرد شده در این سیستم استفاده کرد.
- روسازی آسفالت جدید : از طریق فرآیندی به نام سایش، میتوان سنگ فرش بتنی قدیمی را در محل خود خِرد کرده و به عنوان یک لایه پایه برای روسازی و راهسازی جادهها و بزرگراهها استفاده کرد.
- ترانشههای تأسیساتی: این ترانشهها برای کمک به زهکشی با شن و ماسه پوشانده میشوند و بتن بازیافت شده میتواند به عنوان جایگزین در این ترانشهها مورد استفاده قرار گیرد.
- سنگدانه بتنی: بتن بازیافت شده میتواند به عنوان جایگزینی برای سنگدانههای جدید در مخلوط بتن استفاده شود. بتن خرده شده در این حالت جایگزین شن میشود.
- کنترل فرسایش سواحل رودخانه : قطعات بزرگتری از بتن خرد شده که در امتداد لبه های جویبار، خطر ساحلی، پایههای صخرههای مرجانی یا درههای آسیب پذیر قرار گرفتهاند، میتوانند به کنترل فرسایش کمک کنند.
- مالچ محوطه سازی : در صورت خُرد شدن و مرتب سازی مناسب، بتن بازیافتی میتواند جای سنگ رودخانه یا ماسههای دیگری که به عنوان پوشش زمین و مالچ استفاده میشود را بگیرد.
- توریهای گابیون : توریهای سیمی یا گابیون که با بتن خرد شده پر شدهاند میتوانند برای ایجاد تزئینات و دیوارهای محافظ جهت حفظ حریم خصوصی استفاده شوند.
جمع بندی نهایی :
وقتی به موضوع توسعه پایدار فکر میکنیم، مهمترین مورد درک بیشتر متغیرها و عواملی است که بر نتیجه نهایی تأثیر میگذارند. بسیاری از محققان به بتن به عنوان مادهای پایدار نگاه میکنند و با مطالعات جدید به دنبال راههایی برای بهترین شرایط بازیافت بتن هستند.
منابع :